Overheidsbeleid is erop gericht dat Nederland in 2050 volledig circulair is. Om dat doel te bereiken is de circulariteit ladder opgesteld, vaak uitgedrukt in de 7-R’s. Rethink, Refuse, Reduce, Re-choose, Repair, Reuse en Recycle.
Op Future Lighting 2022 was Petra Hulst één van de sprekers, zij is bij Signify verantwoordelijk voor het Beneluxteam Lichtontwerpers. Zij sprak over ‘Goed lichtontwerp als circulaire strategie’. Zij stelt dat de lichtontwerper een belangrijke rol speelt in het proces om de juiste circulaire keuzes te maken. “Je bent niet alleen verantwoordelijk voor de keuze van de juiste materialen, maar ook voor het juiste circulaire lichtontwerp.”
Aan de hand van een aantal voorbeelden laat ze zien wat er allemaal al circulair mogelijk is. “Probeer elkaar daarbij niet af te troeven, maar laat iedereen in het proces proberen een stukje duurzamer te zijn.” Ze pleit er vooral voor dat de lichtontwerper al vroeg in het proces betrokken wordt. In haar presentatie laat ze zien waar vroegtijdige samenwerking met de architect toe kan leiden.
Diafragma’s
Het arabisch instituut in Parijs vindt ze een prachtig voorbeeld. De gevel is volgezet met diafragma’s die reageren op het binnentredend licht. Is er veel licht van buiten, verkleint het diafragma zich; weinig licht van buiten dat vergroot het diafragma zich. Het Atlasgebouw van Universiteit Eindhoven is interessant omdat iedere student zijn eigen licht kan regelen. “Door het licht zelf aan te sturen is er veel minder energie nodig.”
TEKST LOOPT ONDER VIDEO DOOR
Het resultaat van goede samenwerking tussen architect en lichtontwerper is letterlijk te zien op een plein in het centrum van Eindhoven.De architect wilde daglicht in de fietsenkelder, tegelijkertijd was het de bedoeling dat met licht op het maaiveld de historie van het plein werd uitgebeeld. De oplossing: de schachten die de architect al had ingetekend liet hij taps toelopen, een paar lichtstripjes in de schachten zorgen op het maaiveld voor een verlicht contourenspel. “Er is maar een paar watt per tegel nodig om het lichtbeeld te maken”, verklaart Petra Hulst. Dit is een voorbeeld van circulair denken door samen op te trekken.”
Licht als dienst
“Denk nog een stap verder”, zegt Petra Hulst. “Zie licht niet als een product, maar als een dienst. Hiervoor zorg je ervoor dat armaturen na afloop van de contractperiode worden teruggenomen door de fabriek om vervolgens te worden hergebruikt. Dit gebeurt op Schiphol. “Je weet hierdoor zeker dat het materiaal binnen de kringloop blijft.”Petra Hulst eindigt haar presentatie met zes stappen die uiteindelijk moeten leiden tot circulaire keuzes: Denk na over het gewenste lichtbeeld, gebruik omgevingsfactoren, gericht verlichten, stuur verlichting slim aan, gebruik zo weinig mogelijk producten, zorg ervoor dat de producten die je gebruikt na afloop uit elkaar gehaald en gerecycled kunnen worden.
